Thay đổi căn bản về nhận thức đối với vấn đề xã hội và chính sách xã hội

|

Ngày 13/10, tại Hà Nội, Đoàn Công tác nhóm 3 - Ban Chỉ đạo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam, làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Trưởng Đoàn công tác và các đồng chí Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã h??i; Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương, chủ trì buổi làm việc.

Theo báo cáo của Bộ Lao động-Thương binh và Xã h??i, sau 40 năm đổi mới, các chính sách xã h??i không ngừng được hoàn thiện, từng bước nâng cao chất lượng, mức hỗ trợ và mở rộng diện bao phủ theo hướng công bằng, tiến bộ, tiếp cận các chuẩn mực quốc tế, cơ bản bảo đảm an sinh của người dân theo quy định của Hiến pháp.

Đến nay, cả nước đã xác nhận được hơn 9,2 triệu người có công và thân nhân; có hơn 1,2 triệu người đang hưởng ưu đãi hằng tháng, cơ bản hỗ trợ dứt điểm đối với hộ người có công gặp khó khăn về nhà ở; 98,6% gia đình người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của dân cư trên địa bàn.

Thực hiện tốt chính sách ưu đãi và tôn vinh đối với người có công; thể chế thị trường lao động từng bước được hoàn thiện; việc làm cho người lao động cơ bản được bảo đảm; hệ thống y tế, giáo dục, an sinh và trợ giúp xã h??i tiếp tục được kiện toàn và mở rộng; quy mô, năng lực, chất lượng dịch vụ xã h??i cơ bản, thiết yếu được nâng lên; công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân ngày càng được cải thiện. Nguồn lực thực hiện chính sách xã h??i được Nhà nước ưu tiên đầu tư, gắn với đẩy mạnh xã h??i hóa, thu hút sự tham gia của toàn xã h??i...

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại buổi họp. (Ảnh: Giáp Tống)

Phát biểu ý kiến tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao công tác chuẩn bị của Ban Cán sự ??ảng Bộ Lao động-Thương binh và Xã h??i, cũng như quán triệt quan điểm chỉ đạo của ??ảng là chính sách xã h??i thể hiện đặc trưng, bản chất tốt đẹp của chế độ, góp phần quan trọng trong bảo đảm định hướng xã h??i chủ nghĩa, thực hiện tăng trưởng kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã h??i; không hy sinh tiến bộ và công bằng xã h??i, an sinh xã h??i để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần; bảo đảm an sinh xã h??i, phúc lợi xã h??i cho nhân dân; tạo điều kiện để nhân dân tham gia và thụ hưởng ngày một tốt hơn thành quả của sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước.

Nhấn mạnh yêu cầu không thể tách rời vấn đề xã h??i và phát triển kinh tế, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, cần làm rõ mối quan hệ giữa kinh tế thị trường và định hướng xã h??i chủ nghĩa, rút ra bài học kinh nghiệm trong khắc phục, điều tiết mặt trái của kinh tế thị trường bằng các công cụ, chính sách xã h??i rõ ràng, cụ thể. Vấn đề xã h??i phải nằm trong tư duy phát triển, lựa chọn mô hình kinh tế. Các mục tiêu xã h??i hiện nay chỉ đạt được khi chúng ta có mô hình kinh tế bền vững hơn như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tri thức…, thay thế mô hình phát triển dựa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Ban Cán sự ??ảng Bộ Lao động-Thương binh và Xã h??i cần tiếp tục phân tích thực tiễn, rút ra những vấn đề lý luận theo tư tưởng, quan điểm, mục tiêu của ??ảng về mô hình phát triển, thể chế chính trị, nhà nước pháp quyền xã h??i chủ nghĩa, kinh tế thị trường định hướng xã h??i chủ nghĩa trong từng giai đoạn phát triển.

Từ đó xác định những vấn đề ưu tiên giữa phát triển kinh tế với thực hiện các chính sách xã h??i trong giai đoạn sắp tới. Đồng thời, cần làm rõ hơn nội hàm khái niệm an sinh xã h??i, phúc lợi xã h??i, tham khảo kinh nghiệm vận hành mô hình an sinh xã h??i trong nền kinh tế thị trường, vai trò của nhà nước, sự tham gia của tư nhân từ các quốc gia trên thế giới.

Trong lĩnh vực an sinh xã h??i, bảo hiểm xã h??i đã từng bước phát triển, khẳng định vai trò là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã h??i. Hết năm 2022, diện bao phủ bảo hiểm xã h??i đạt 38,08% và bảo hiểm thất nghiệp đạt 31,18% lực lượng lao động trong độ tuổi; có 1,46 triệu người tham gia bảo hiểm xã h??i tự nguyện.

Báo cáo với Đoàn công tác nhóm 3, Thứ trưởng Lao động-Thương binh và Xã h??i Nguyễn Văn Hồi cho biết, các chính sách xã h??i của đất nước không ngừng được hoàn thiện, từng bước nâng cao chất lượng, mức hỗ trợ và mở rộng diện bao phủ theo hướng công bằng, tiến bộ, tiếp cận các chuẩn mực quốc tế, cơ bản bảo đảm an sinh của người dân theo quy định của Hiến pháp.

Về các chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, đến nay, cả nước đã xác nhận được hơn 9,2 triệu người có công và thân nhân; có hơn 1,2 triệu người đang hưởng ưu đãi hằng tháng, cơ bản hỗ trợ dứt điểm đối với hộ người có công gặp khó khăn về nhà ở; 98,6% gia đình người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của dân cư trên địa bàn.

Đối với thể chế thị trường lao động, đã từng bước được hoàn thiện, trở thành giải pháp cơ bản tạo việc làm bền vững; tỷ lệ thất nghiệp chung ổn định dưới 3%, thất nghiệp thành thị dưới 4%; tỷ lệ lao động qua đào tạo năm 2022 đạt 67%.

Tính đến nay, cả nước có độ bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân đạt 92% dân số; hơn 90% trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ, trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm còn 10,8%; 90% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; 100% xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo được phủ sóng phát thanh mặt đất, truyền hình mặt đất.

Trong lĩnh vực an sinh xã h??i, bảo hiểm xã h??i đã từng bước phát triển, khẳng định vai trò là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã h??i. Hết năm 2022, diện bao phủ bảo hiểm xã h??i đạt 38,08% và bảo hiểm thất nghiệp đạt 31,18% lực lượng lao động trong độ tuổi; có 1,46 triệu người tham gia bảo hiểm xã h??i tự nguyện.

Nhiều chính sách trợ giúp xã h??i đã mở rộng về đối tượng và tăng mức hưởng. Số người hưởng trợ giúp xã h??i thường xuyên tăng hằng năm, đạt 3,3 triệu người năm 2022 (chiếm 3,5% dân số). Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn ra, nhiều người dân được hỗ trợ kịp thời từ chính sách trợ giúp xã h??i đột xuất.

Về bảo đảm mức tối thiểu các dịch vụ xã h??i cơ bản, trong giáo dục tối thiểu, trẻ em đi học đúng tuổi cấp tiểu học đạt 99% từ năm 2015, cấp trung học cơ sở đạt hơn 95% từ năm 2020, tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết chữ đạt 97,85%.

Tính đến nay, cả nước có độ bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân đạt 92% dân số; hơn 90% trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ, trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm còn 10,8%; 90% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; 100% xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo được phủ sóng phát thanh mặt đất, truyền hình mặt đất.

Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã h??i Đào Ngọc Dung phát triển tại buổi họp. (Ảnh: Giáp Tống)

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung chia sẻ, Bộ Lao động-Thương binh và Xã h??i là đơn vị được giao nhiệm vụ giúp Đoàn công tác nhóm 3 trong công tác nghiên cứu, tổng kết về xây dựng hoàn thiện các chủ trương, cơ chế, chính sách đối với các nhóm vấn đề xã h??i. Tuy nhiên, đây là nhóm vấn đề có phạm vi rộng, bao gồm an sinh xã h??i, y tế, giáo dục, môi trường, … vượt qua các lĩnh vực đa ngành mà Bộ đang quản lý...

Bộ trưởng cũng đề xuất trong lộ trình phát triển, ??ảng và Nhà nước cần chuyển từ an sinh xã h??i, chăm lo cơ bản từng bước sang phúc lợi xã h??i, thay đổi từ chăm lo cho một bộ phận người yếu thế ở mức tối thiểu trở thành toàn bộ nhân dân đều được thụ hưởng thành quả của sự phát triển của kinh tế-xã h??i và có cuộc sống chất lượng cao. Theo đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, chỉ bảo đảm hỗ trợ 100% cho một số bộ phận nhân dân như người có công, người mất khả năng lao động…, các trường hợp còn lại thì Nhà nước s?? hỗ trợ một phần hoặc định hướng về chính sách hỗ trợ.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đề xuất vấn đề xây dựng hệ thống an sinh xã h??i đa dạng, đa tầng, hiện đại, thích ứng và linh hoạt; đưa Việt Nam là quốc gia tiên phong trong vấn đề việc làm thỏa đáng, công bằng và an sinh xã h??i bền vững, hai trụ cột của sự phát triển bền vững. Lấy thị trường lao động linh hoạt, hiện đại, bền vững và hội nhập là cơ bản nhất cho phát triển chính sách xã h??i.

Đồng thời, xác định mô hình an sinh xã h??i trong hiện tại và tương lai; Việt Nam cần chọn lọc những tinh túy của 4 mô hình an sinh xã h??i trên thế giới để phát triển, theo các hướng: Mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách xã h??i; đa dạng hóa sự tham gia của xã h??i, trao quyền cho xã h??i, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo; xây dựng thị trường lao động đúng nghĩa linh hoạt, hiện đại, bền vững và hội nhập làm nền tảng phát triển cho tất cả các vấn đề; Phát triển dịch vụ xã h??i, tạo ra một xã h??i thật sự mà Nhà nước chỉ giữ vai trò chủ đạo.